International Mountain Day *** Międzynarodowy Dzień Terenów Górskich

Dzis 11/12/13, wiec obchodzimy Miedzynarodowy Dzien Gor! Swieto zostalo ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2002 roku, a jego celem jest zwrócenie uwagi m.in. na zwiększone koszty zaopatrzenia i usług na terenach górskich, koszty infrastruktury oraz transportu i energii. To również okazja do zwiększenia świadomości o ochronie i znaczeniu gór oraz lasów górskich dla ekologicznego świata i “zielonej gospodarki” z uwzględnieniem zmiany klimatu. W ramach obchodów organizowane są także akcje promujące kulturę oraz produkty wywodzące się z terenów górskich.

Co prawda, nie slyszalam, aby Boliwijczycy jakos specjalnie celebrowali ten dzien, ale z cala pewnoscia powinni, poniewaz GORY maja cudne!

Pasmo Andów, polozone na terenie Boliwii, o szerokości ok. 600 km, składa się z trzech głównych łańcuchów – Kordyliery Wschodniej (z najwyższym szczytem Boliwii: Sajama – 6520 m), Kordyliery Środkowej oraz Kordyliery Zachodniej. Pomiędzy Kordylierami Zachodnią i Środkową rozciąga się płaskowyż Altiplano (hiszp. altiplano – płaskowyż), gdzie znajduja sie bezodpływowe jeziora (Titicaca, Poopo) oraz solnisko Salar de Uyuni.

Na przedgórzu i w dolinach panuje klimat kontynentalny wilgotny, o opadach 1500–2000 mm. Stwarza to doskonale warunki do uprawy roli, bowiem temperatury w ciagu roku utrzymuja sie na poziomie 20 stopni C. W Andach panuje klimat kontynentalny suchy z sumą opadów do 600 mm/rocznie. Temperatura w ciagu dnia moze byc wysoka, poniewaz jestesmy blizej slonca, ale po zmroku spada drastycznie, czesto ponizej zera. Opady sniegu sa tu dosyc czeste.

Przed kolonizacja europejska, andyjski region Boliwii był częścią Imperium Inków – największego państwa w ​​Ameryce prekolumbijskiej. Boliwijskie Altiplano bylo rowniez kolebka wysoko rozwinietej cywilizacji Tiwanaku, za ktorych potomkow uwaza sie lud Aymara. Potomkami Inkow sa zas Indianie Quechua.

Najwyzej polozonym miastem Boliwii, i jedym z najwyzszych na swiecie, jest Potosi. Bolwia szczyci sie rowniez najwyzej polozonym lotniskiem swiata ‘El Alto‘, niedaleko La Paz.

Przyznaje, mieszkajac w tropikalnej Santa Cruz, z tesknota wypatruje gor na horyzoncie, spogladajac w strone Samaipaty. Tesknie za wulkanami Potosi, piekna Illimani gorujaca nad La Paz, ale przede wszystkim za Cordilliera de Cochabamba, otaczajaca Miasto Wiecznej Wiosny. Wzgorza, koloru brunatno-zielonego, porosniete sa lasem eukaliptusowym, nie endemicznym dla tego regionu swiata, ale ktory przyjal sie tu bardzo dobrze. Won eukaliptusa podczas spacerow gorskimi sciezkami nie tylko dziala ozywczo na zmysly, ale podobno rowniez odstrasza insekty. Niestety, minusem lasow eukaliptusowych jest ich podatnosc na ogien, dlatego tez co jakis czas mozemy obserwowac dzikie pozary w gorach. 

Powiedzcie sami, jak mozna nie tesknic za takimi widokami?

_MG_6675

_MG_6760

_MG_6762

Wiecej cochabambinskich gor znajdziecie : TU.

***

Today is 11/12/13, so we celebrate the International Mountain Day, that has been established by the UN General Assembly in 2002. Its purpose is to draw attention to the increased costs of supplies and services in mountain areas, infrastructure, transport and energy. It is also an opportunity to raise awareness about the importance of protecting mountain forests and the “green economy” with regard to climate change. On this day, many countries organize actions to promote culture and products derived from its mountain areas.

To be honest, I haven’t heard that Bolivians celebrate this day, but they should, because their MOUNTAINS are wonderful!

The Andes in Western Bolivia, with a width of about 600 km, consists of three major chains – Eastern Cordillera (with the highest peak in Bolivia, Sajama 6520 m), Cordillera Central and Western (Occidental) Cordillera. Between Western and Central Cordillera extends the Altiplano (plateau) located at altitude above 3000 m, with the lakes Poopo and Titicaca (the highest commercially navigable lake in the world and the largest lake in South America, shared with Peru) and salt flat Salar de Uyuni.

The Sub – Andean region in the center and south of the country is an intermediate region between the Altiplano and the eastern llanos (plains). It is distinguished by its farming activities and its temperate climate.
Altiplano has a desert- polar climate, with strong and cold winds. The average temperature ranges from 15 to 20 ° C, but at night descends drastically.  The weather is dry and solar radiation is high. Ground frosts occur every month, and snow is frequent .

Prior to European colonization, the Andean region of Bolivia was a part of the Inca Empire – the largest state in Pre-Columbian America . Bolivian Altiplano was also the cradle of highly – developed civilization of Tiwanaku, whose descendants Aymara people still live in the area. Quechua Indians are descendants of Inkas.

Bolivia’s highest town, and one of the highest in the world, is Potosi. Bolwia also has the highest airport of the world ‘El Alto’, near La Paz.

I admit, that living in a tropical Santa Cruz, I many time look out from the window on the horizon, in the direction of hilly Samaipata. I long very much for volcanoes of Potosi, Illimani towering over the beautiful La Paz, but above all for Cordilliera de Cochabamba, surrounding The City of Eternal Spring. Browny – green hills of Cochabamba are covered with eucalyptus trees, which smell not only helps in better respiration, but also can be used as natural insecticide. Unfortunately, eucalyptus forest is very sensitive to fire, so from time to time we can observe wild fires in the mountains.

 Who wouldn’t miss such views?

_MG_6678

_MG_6676

More mountains cochabambinos: HERE.

_MG_6767

Altiplano from above *** Altiplano z lotu ptaka

W drodze na lotnisko zatrzymalismy taksowke, by po raz ostatni spojrzec na to pieknie polozone miasto. Pod wieczor chmurzyska sie rozmyly i naszym oczom ukazala sie majestatyczna gora Illimani – najwyzszy szczyt Andyjskiej Cordillery Real, otaczajacej La Paz. Na samym poczatku napisalam, ze byl to pierwszy raz, kiedy ja widzialam, ale jest to nieprawda… poprzedniego dnia bowiem moglismy dostrzec Illimani w szybach budynku w samym centrum La Paz (a moze byla to Huayna Potosi?).

_MG_2595

Poprzedniego dnia podziwialismy zas osniezone Andy z lotu ptaka. Naprawde niesamowite przezycie!

_MG_2458

_MG_2456

_MG_2465

_MG_2469

***

On the way to the airport we stopped once more to look for the last time at this beautifully situated city. In the evening the sky cleared up and and we could see the majestic Illimani mountain – the highest peak of the Cordillera Real that surrounds La Paz. At the very beginning I wrote that we saw it for the first time, but it’s not true … The day before, we could see in the windows of a high building while walking around the city (or maybe that was Huayna Potosi?). And the day before, we admired snow covered Andes from the bird’s point of view. Something I will never forget!

_MG_2454

Superfood – Quinoa

Czy wiedzieliscie, ze rok 2013 zostal oficjalnie nazwany przez ONZ (Organizacja Narodow Zjednoczonych) ‘Miedzynarodowym Rokiem QUINOA’? Czy wiedzieliscie, ze Boliwia jest drugim po Peru producentem QUINOA na swiecie? Czy  wiedzieliscie, ze QUINOA zostala uznana za ‘superfood‘, czyli pozywienie o bardzo duzych walorach odzywczych? Wykorzystywana jest miedzy innymi przez NASA do produkcji odzywek dla astronautow. Czy wiedzieliscie, ze QUINOA jest blisko spokrewniona z pospolicie wystepujaca w Polsce KOMOSA BIALA? Coz, tego to nawet ja nie wiedzialam!

Did you know that the year of 2013 has been officially declared by the UN (United Nations) ‘The International Year of Quinoa “? Did you know that Bolivia is the second producer of QUINOA after Peru in the world? Did you know that QUINOA is considered a ‘superfood‘ –  the food of a high nutritive value? It is used, among others, by NASA to produce taunts for astronauts. Did you know that QUINOA is closely related to the commonly occurring in Poland ‘Komosa biala’? Well, I didn’t know that!

Nasiona QUINOA bogate sa w pelnowartosciowe bialko, zawierajace wszystkie aminokwasy potrzebne czlowiekowi oraz sole mineralne i witaminy. Nie zawieraja natomiast glutenu i maja niski indeks glikemiczny.

QUINOA seeds are rich in wholesome protein, containing all the amino- acids needed for a human body, as well as minerals and vitamins (e.g. E). On the other hand, QUINOA do not contain gluten and have a low glycemic index. Quinoa has also anti-inflamatory benefits.

quinoa

QUINOA uprawiana przez ponad 5 tysiecy lat, byla glownym pokarmem Inkow i Aztekow. Choc przez tysiaclecia uprawiana byla przez kultury andyjskie w surowym klimacie wysokogorskim, dzis prowadzone sa prace nad przystosowaniem ‘komosy ryzowej’ do uprawy w Europie, takze w Polsce. Prawde mowiac, nie moge sie tego doczekac, poniewaz spopularyzowanie QUINOA na pewno przyczyniloby sie do polepszenia zdrowia milionow ludzi na calym swiecie, ale rowniez spowodowalo spadek cen.

W Europie Zachodniej QUINOA jest juz dostepna w kazdym supermarkecie za stosunkowo niska cene, ale prosze sbie wyobrazic, ze w Boliwii i Peru ceny sa tak wysokie, ze przecietna rodzina nie moze sobie pozwolc na zakup produktu, ktory jeszcze kilkanascie lat temu stanowil podstawowy skladnik ich diety! Wynika to oczywiscie z ogromnego popytu na QUINOA w USA i w Europie. Do dzis Boliwia nie opracowala przepisow dotyczacych wewnetrznego marketingu, a przeciez wystarczyloby uchwalic przepis zobowiazujacy producentow QUINOA do sprzedazy chociazby 10% produktu na rodzimy market, za cene nizsza niz dla krajow wysoko rozwinietych. A moze to wcale nie jest takie proste? Nie wiem, nie znam sie na prawach rynku, tylko tak sobie dywaguje:)

Since 3000 BC consumption of QUINOA became widespread in the Andes mountains regions of South America and it became the main food of the Incas and the Aztecs. Although it was cultivated by the Andean cultures in the harsh Andean climate, today research is conducted to adapt quinoa to the growing on a large scale in Europe. To tell the truth, I can’t wait to see this coming because popularization of quinoa will certainly help to improve the health of millions of people around the world, but also will result in lowering its’ price. In Western Europe, quinoa is already available in any supermarket for a relatively low price, but in Bolivia and Peru prices are so high that the average family can not afford to buy the product that has been a basic component of the diet for ever!

This is due, of course, the huge demand for quinoa in the U.S. and Europe. However, it would be enough if Bolivian goverment pass a legislation requiring big farmers to sell at least 10% of the product on the domestic market, for a price lower than in developed countries. Or maybe it is not that simple? To be honest,  I don’t know anything about the laws of the market, I just ‘think out loud’:)

A wiec – z czym TO sie je?/ So – how to eat it?

Nasiona QUINOA gotuje sie tak jak ryz – po oplukaniu (zazwyczaj quinoa sprzedawana w sklepie jest juz oczyszczona z gorzkiej powloki, lecz mozna dla pewnosci jaszcze raz ja przeplukac) zalewamy nasiona zimna woda w stosunku 1:2 (pol szkalanki quinoa na 2 osoby i szklanka wody) i gotujemy pod przykryciem na malym ogniu przez okolo 15 minut.

Ugotowana quinoa wyglada jak kielkujace nasionko i ma ‘orzechowy’ posmak, ktory moze byc jeszcze bardziej podkreslony przez uprzednie uprazenie nasion. Quinoa moze z powodzeniem zastapic ryz, kuskus, makaron czy kasze jeczmienna. Aby zaostrzyc jej smak, mozna ja ugotowac z dodatkiem kostki rosolowej. My sprobowalismy quinoa z nasza potrawka chinska, zastepujac nia ryz.  Pycha! A w dodatku, z kazdym kesem nasz organizm ‘odzywal’!

QUINOA seeds can be boiled the same as a rice – after rinsing the seeds with cold water (usually quinoa sold in the store is already cleared of the bitter coating, but to be sure, you can always rise it again), cook it covered, on a low heat for about 15 minutes (1/2 cup of quinoa for 2 persons for 1 cup of water).

Cooked quinoa looks like a sprouting seed and has a ‘nutty’ flavor, which can be even more emphasized if we roast seeds bfore cooking. Quinoa can easly replace rice, couscous or pasta in our diet. To ‘enrich’ its’ taste a bit more, cook it with a stock cube. We tried quinoa first time with our Chinese dish, simply replacing rice.  And we felt with every bite that our bodies ‘revive’!

QUINOA moze miec rozne kolory – za najbardziej wartosciowa uznaje sie czerwona. W Boliwii, oprocz nasion mozna zakupic  quinoa w postaci ‘platkow sniadaniowych’, ktore wygladaja jak ‘ biale nadmuchane kuleczki’. Czesto sa doprawione miodem. W sklepach ze zdrowa zywnoscia mozna rowniez dostac sproszkowana quiona, przeznaczona do przygotowania orzezwiajacych i odzywczych napojow (o smaku orzechow, oczywiscie:).

Quinoa can have different colours – red one is said to be the most nutritious. In Bolivia, in addition to seeds you can buy quinoa ‘cereales’, which look like ‘small white inflated balls’. They are often flavored with honey. In health stores you can also get powdered quiona, designated to prepare refreshing and nutritional ‘nutty’ drinks.

Polecam sprobowac – kiedy jezeli nie teraz, w ‘Miedzynarodowym Roku Quinoa'”?!/ I would highly recommend it to try – especially  during the ‘International Year of Quinoa’ “?

Ouinoa